Η προσευχή της δασκάλας
(της Μαντζαβίνου Νίκης)
Στην εποχή μας όλοι έχουν περάσει από σχολικές αίθουσες και έτσι πιστεύουν πως γνωρίζουν τη δουλειά του δασκάλου. Έτσι ενώ για κάποιον άλλο εργαζόμενο δύσκολα θα σχολίαζαν την εργασία του, πολύ εύκολα μπορούν να κριτικάρουν, να υποτιμήσουν, ακόμα και να υπονομεύσουν τη δική του. Η δουλειά του δασκάλου δεν είναι μόνο να διορθώσει την Ορθογραφία, να διορθώσει τις ασκήσεις και να βαθμολογήσει.
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι πολύπλευρος. Έχει να κάνει με έμψυχο υλικό, με αγνές παιδικές ψυχές τις οποίες πρέπει να κερδίσει, να διδάξει με την επιστημονική του κατάρτιση, με την εμπειρία αλλά και με το παράδειγμά του. Να εκπαιδεύσει, να εμψυχώσει, να διαμορφώσει χαρακτήρες, να προσθέσει ένα λιθαράκι στην προσωπικότητα του κάθε μαθητή, να εμπνεύσει αλλά και να εμπνευστεί από τις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντα των παιδιών. Να φερθεί με ευγένεια επιμονή και υπομονή. Να είναι καινοτόμος και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Να δώσει κίνητρα σε ένα ανομοιογενές πλήθος. Στον καλό μαθητή να πάει ψηλότερα. Στον μέτριο να προχωρήσει και να υπερπηδήσει τα εμπόδια. Στον μαθητή που δυσκολεύεται να κάνει εξατομικευμένη και επανορθωτική διδασκαλία. Να διασπάσει την γνώση σε μικρότερα βήματα, να την απλουστεύσει και να την διδάξει με υπομονή, ακούραστα, ξανά και ξανά και όσες φορές χρειαστεί. Να επαναλάβει τα ίδια και τα ίδια πολλές πολλές φορές προσπαθώντας να μην αισθανθεί ανιαρά αλλά ούτε και να κουράσει. Να δώσει επιπλέον ερεθίσματα στον αδιάφορο, να κάνει αποτελεσματική τη διδασκαλία του αλλά και ευχάριστη. Να έχει την ικανότητα να χαλιναγωγήσει τον άτακτο και ζωηρό μαθητή αλλά και να δώσει φτερά στον δειλό και άτολμο μαθητή. Να απενεχοποιήσει το λάθος και να το δει σαν ένα ακόμη μάθημα.
Να κάνει τον χωροφύλακα και να προστατεύσει τους μαθητές. Να συζητήσει τις διαφωνίες. Να επέμβει επανορθωτικά σε θύμα και θύτη. Να τους μάθει πώς να μαθαίνουν, αλλά και να συνεργάζονται, να βλέπουν τα καλά στοιχεία των συμμαθητών τους. Να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων παιδιών. Να τους προετοιμάσει για την αυριανή ζωή στην κοινωνία. Ο δάσκαλος διδάσκει, εκπαιδεύει και παιδαγωγεί. Όλα αυτά ενώ προσπαθεί να ολοκληρώσει την ύλη της τάξης του, να συνεργαστεί με τους συναδέλφους του, να κρατήσει τις ισορροπίες με την διοίκηση και τους γονείς, αλλά και με τις απαιτήσεις της κοινωνίας.
Ένας υπεύθυνος δάσκαλος παραμερίζει και αφήνει έξω από το σχολείο τα δικά του προσωπικά προβλήματα και ανοίγοντας την πόρτα του σχολείου είναι έτοιμος να γίνει και ο ίδιος παιδί, να αλληλεπιδράσει με τους μαθητές του, να τους βοηθήσει να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και να διδαχτούν ακόμη και με παιγνιώδη μορφή, χωρίς να αισθάνονται ότι διδάσκονται. Θα τραγουδήσει μαζί τους, θα κατασκευάσει, θα αστειευτεί και θα χαρεί με τις επιτυχίες τους.
Όταν κλείνει η πόρτα του σχολείου ο δάσκαλος δεν παύει να είναι δάσκαλος. Συνεχίζει να διδάσκει με την συμπεριφορά του και το παράδειγμά του. Τα προβλήματα της ζωής πιθανόν να τον γονατίζουν, αλλά η σκέψη των μαθητών του τον συντροφεύει κάθε στιγμή και συνεχίζει να δουλεύει ακόμα και την ώρα που ασχολείται με άλλα πεζά καθημερινά πράγματα. Η σκέψη του είναι στη διδασκαλία του. Πώς θα την κάνει πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική. Θα ψάξει με τις ώρες σε βιβλία και διαδίκτυο για να πάρει ιδέες και να κάνει πιο εύστοχη την διδασκαλία του. Θα πραγματοποιήσει αρκετά από αυτά δημιουργώντας ασκήσεις αλλά και εποπτικό υλικό. Θα προετοιμάσει την επόμενη διδασκαλία του, θα διορθώσει εργασίες, θα ετοιμάσει τετράδια. Θα δουλέψει σκληρά με μόνη ικανοποίηση την πρόοδο των μαθητών του.
Είναι ΤΙΜΗ να είσαι δάσκαλος, αλλά χρειάζεται κουράγιο και μεγάλη δύναμη να είσαι αποτελεσματικός δάσκαλος. Γι΄αυτό κλείνοντας δε θα μπορούσα παρά να παραθέσω αποσπάσματα του ποιήματος, « Η προσευχή της δασκάλας», της Χιλιανής εκπαιδευτικού και ποιήτριας Gabriela Mistral, τιμημένης με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1945, που αν και απεβίωσε το 1957, τα μηνύματά της παραμένουν ανατριχιαστικά επίκαιρα για κάθε δάσκαλο.
Η προσευχή της δασκάλας
Κύριε! Εσύ που δίδαξες, συγχώρα με που διδάσκω·
που φέρω το όνομα της δασκάλας,
που Εσύ έφερες όταν ήσουν στη Γη.
?????????????????????????.
Δάσκαλε, κάνε ακατάπαυστο τον ενθουσιασμό μου
και περαστική την απογοήτευση.
Βγάλε από μέσα μου αυτό τον ακάθαρτο πόθο
για δικαιοσύνη που εξακολουθεί να με ταράζει,
το γελοίο απομεινάρι της διαμαρτυρίας
που βγαίνει από μέσα μου όταν με πληγώνουν.
???????????????????????????
Κάνε με να είμαι πιο μάνα από τις μάνες,
για να μπορέσω ν? αγαπήσω
και να υπερασπίσω όπως αυτές,
αυτό που δεν είναι σάρκα της σάρκας μου.
?????????????????????????.
Κάνε με δυνατή,
?????????????????????????.
κάνε με αδιάφορη για ότι μπορεί
να μην είναι αγνό,
για κάθε πίεση που δεν είναι
της θερμής θέλησής σου στη ζωή μου.
Φίλε, συντρόφεψέ με! Στήριξέ με!
Πολλές φορές δεν θα έχω άλλο
από Σένα στο πλευρό μου.
Όταν το δίδαγμά μου θα είναι πιο αγνό
και πιο θερμή η αλήθεια μου,
θα παραμείνω χωρίς τα εγκόσμια·
αλλά Εσύ τότε θα με κυβερνήσεις
ενάντια στην καρδιά σου,
που γνώρισε αρκετά
τη μοναξιά και την αδυναμία.
Δεν θ? αναζητήσω παρά
στη ματιά σου τη γλυκύτητα της αποδοχής.
Δώσε μου απλότητα και βάθος·
λύτρωσέ με απ? το να είμαι
περίπλοκη ή κοινότυπη στο καθημερινό μου μάθημα.
Δώσε μου δύναμη να υψώσω τα μάτια
πάνω από το στήθος μου με τις πληγές,
μπαίνοντας κάθε πρωί στο σχολειό μου.
Να μη φέρνω στην έδρα μου τις υλικές μου ανησυχίες,
τις καθημερινές μικροαστικές θλίψεις μου
??????????????????????????.
Gabriela Mistral
Μετάφραση Μαριάννα Τζανάκη